Tony Buzanning “Speed Reading” kitobi tez o’qishni o’rgatishga qaratilgan bo’lib, u faqatgina so’zlarni tezroq ko’zdan kechirish emas, balki matnni chuqurroq tushunish va ma’lumotni samarali assimilyatsiya qilishni o’z ichiga oladi. Yuqoridagi qidiruv natijalari va men bilgan ma’lumotlarga asoslanib, kitobda keltirilgan asosiy texnikalarni batafsil tushuntirib beraman:
I. Ko’z Harakatlarini Boshqarish:
Buzanning usuli ko’z harakatlarini nazorat qilishga katta e’tibor qaratadi. Ko’pgina odamlar o’qiyotganda so’zlar orasida sakrab yurishadi yoki qayta o’qiydilar. Bu vaqtni behuda sarflashga olib keladi. Kitobda ko’zning harakatini qanday optimallashtirish, so’zlarni guruhlarga birlashtirish va ko’zning bekor harakatlarini kamaytirish bo’yicha amaliy mashqlar va usullar berilgan bo’lishi mumkin. YouTubedagi video bu haqda qo’shimcha ma’lumot beradi. “Gaining control over your eye movement” (“Ko’z harakatlarini boshqarishni o’rganish”) bo’limi ushbu texnikaga bag’ishlangan bo’lishi mumkin.
II. Subvokalizatsiyani Kamaytirish:
Subvokalizatsiya – bu o’qiyotganda so’zlarni ichimizdan aytish odatidir. Bu o’qish tezligiga to’sqinlik qiladi. Buzanning usuli subvokalizatsiyani kamaytirish yoki butunlay yo’qotish yo’llarini o’rgatadi. Bu, masalan, o’qish jarayonida o’zingizni boshqa vazifalar bilan band qilish orqali amalga oshirilishi mumkin. Speed Reading Lounge va Preplounge kabi saytlar subvokalizatsiya muammosini hal qilish usullarini muhokama qiladi.
III. Oldindan Ko’rish (Previewing):
Oldindan ko’rish – bu sahifani yoki paragrafni o’qishdan oldin tez ko’zdan kechirishni o’z ichiga oladi. Bu o’qishga tayyorgarlik ko’rishga va matnning umumiy tuzilishini tushunishga yordam beradi. Mind Tools sayti tez o’qishda oldindan ko’rishning ahamiyatini ta’kidlaydi.
IV. Chunking (Bloklarga Bo’lish):
Chunking – bu so’zlarni kichik guruhlarga (bloklarga) birlashtirib o’qish texnikasidir. Bu ko’zning harakatini samaraliroq qilishga yordam beradi va subvokalizatsiyani kamaytiradi. Speed Reading Lounge saytida bu texnika batafsilroq tushuntiriladi.
V. Matnni Faol Qayta Ishlash:
Buzanning usuli matnni faol ravishda qayta ishlashga urg’u beradi. Bu degani, o’qiyotganda matnning asosiy fikrlari va tafsilotlarini o’zingizga qayta ta’kidlash, savollar berish va javob topish, shuningdek, matnni o’z so’zlaringiz bilan qayta bayon qilish kerak. WikiHow sayti bu haqda maslahatlar beradi.
VI. Xotirani Yaxshilash Texnikalari:
Buzanning “Mind Map” texnikasi bilan bog’liq bo’lgan xotirani yaxshilash usullari tez o’qish samaradorligini oshirishga yordam beradi. Logobook.ru saytida Buzanning xotira va aql xaritalari haqidagi kitoblari haqida ma’lumot mavjud. UsingMindMaps sayti tez o’qishda aql xaritalarining qo’llanilishini muhokama qiladi. College Puzzle sayti esa aql xaritalarining tez o’qishda qanday yordam berishini batafsil tushuntiradi.
VII. Amaliyot:
Kitobda keltirilgan texnikalarni o’zlashtirish uchun muntazam amaliyot juda muhimdir. Amazondagi sharhlarda kitobning amaliy mashqlarga boy ekanligi ta’kidlanadi. Tony Buzan International saytida tez o’qish bo’yicha onlayn kurs mavjud.
VIII. Individual Yondashuv:
Esda tutish kerakki, har bir insonning o’qish uslubi va tezligi har xil. Shuning uchun, kitobda keltirilgan texnikalarni o’z ehtiyojlaringizga moslashtirish muhimdir. LinkedIndagi maqolada tez o’qishning individual yondashuvini qo’llash haqida fikrlar mavjud. Mind Map Inspiration saytida esa “Space Reading” deb nomlangan muqobil yondashuv haqida ma’lumot berilgan.
Yuqoridagi ma’lumotlar Tony Buzanning “Speed Reading” kitobidagi asosiy texnikalarni qamrab oladi. Ushbu texnikalarni o’zlashtirish orqali o’qish tezligini va tushunishni sezilarli darajada yaxshilash mumkin. Biroq, muvaffaqiyatga erishish uchun muntazam amaliyot va individual yondashuv zarur.
